تبیین، بررسی و نقد اندیشۀ دینی کانت

یکی از مهم‎ترین مباحث مطرح در طول تاریخ تفکر بشری، مقولۀ دین و یکی از تأثیرگذارترین فیلسوفان در تفکر غرب ایمانوئل کانت است. کانت در بسیاری از حوزه‎های دانش بشری، از جمله حوزه دین تأثیرگذار بوده است. پس از وی از آرای دینی او تفسیرهای گوناگونی شده است که برخی از این برداشت‎ها با سوء فهم‎هایی نیز همراه بوده است. نویسنده در این مقاله با بررسی دقیق نظام فکری- فلسفی کانت بر آن است که تفکر دینی وی در مجموع دارای دو مرحلۀ سلبی و ایجابی است. او در نقد اول و تمهیدات که دیدگاه معرفت‎شناسانۀ خود را ارائه می‎دهد و در پی محدود‎کردن عقل است تا به‎زعم خویش جایی برای دین باز کرده باشد، دیدگاه سلبی خود را عرضه کرده و مفاهیم اساسی خدا، نفس و اراده را در حوزۀ عقل نظری اثبات‎ناپذیر می‎داند، اما در نقد دوم با گرایش به سمت اخلاق و اولویت‎بخشی به آن، با ارائه دیدگاه ایجابی خود، دین را تابع اخلاق قرار می‎دهد؛ اندیشه‎ای که راه را به سمت سکولاریسم گشوده و تعطیلی عقل و خردورزی را در پی داشته است. از این‎رو، نویسنده کوشیده است ضمن نشان‎دادن مبانی نادرست فکری که او را به نقد دین واداشته است، ضعف‎های نظریه دینی کانت را نیز بررسی کند.